Manastirska tura: Manasija ili Resava - dva imena važnog manastira

Na oko 3 km od Despotovca, na brežuljku iznad reke Resave, nalazi se manastir Manasija, poznat i kao Resava. Osim autobusom, možete stići i autom sa aerodroma u Nišu ili Beogradu.

Gradnja manastira Manasija je, po svedočenju Konstantina Filozofa, otpočela 1407. godine i trajala je duže od 10 godina. Samo dvorište je omeđeno visokim bedemima, a u njemu su izgrađeni hram Svete Trojice, monumentalna trpezarija, kao i stambene prostorije za monahe (kelije). Konstantin Filozof beleži kako je despot Stefan u Resavu nastanio “mnogougledne inoke (monahe)”, te da je manastiru priključio “sela i vinograde, ikone zlatom i biserjem ukrašene, knjige službene, odežde i sasude crkvene”. Očigledna je bila sudbina Manasije, dolaskom učenih sveštenih lica, da postane i značajno kulturno sedište, a ne samo duhovno. Tako, zahvaljući zalaganjima despota, početkom 15. veka se razvio prevodilački i prepisivački rad (“Resavska škola”), a ujedno i književno stvaralaštvo i pravopisna reforma.

Što se tiče same crkve posvećene Svetoj Trojici, koja je središnji objekat, ona pripada moravskom tipu razvijenog spomenika. Upisani krst kombinovan sa trikonhosom iz Ravanice i Ljubostinje je poslužio kao osnov. Diskretna primena kamenih ukrasa u srazmernim odnosima u Resavi je, doduše, znatno odstupila od tadašnjih rešenja. Tako, izuzetak od moravskog stila je arhitektonski detalj na fasadi: na mirnoj kamenoj površini je naglašena samo vertikalnost, pogotovo izduženim proporcijama kupola. Takođe se opaža i uzdržano korišćenje skulptura, praktično svedenih samo na prozore. Međutim, tu se razlike mahom završavaju i ukrasi moravskog perioda - biljni i geometrijski motivi na kapitelima - dobijaju svoje mesto.

Sama okolina je svojevrsni dragulj prirode - visoka brda klisure reke Resave, izvor Veliko vrelo i vodopad Veliki buk (na oko 20 minuta vožnje od manastira)... Veliki buk je, inače, sa preko 20 metara visine najviši vodopad Srbije. Valja obići i Resavsku pećinu planine Beljanice. Istraženo je oko 3 od ukupno 4.5 km pećine, a dostupno je za obizalak nekih 800 metara. Najstariji nakit je nekih 45 miliona godina star.